روایت قرطاس از زبان جابر بن عبد الله
این روایت با چندین سند صحیح از طریق جابر بن عبد الله انصارى نیز نقل شده است؛ از جمله ابو یعلى موصلى در مسند خود مىنویسد:
حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَیْرٍ، حَدَّثَنَا سَعِیدُ بْنُ الرَّبِیعِ، حَدَّثَنَا قُرَّةُ بْنُ خَالِدٍ، عَنْ أَبِی الزُّبَیْرِ، عَنْ جَابِرٍ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) " دَعَا عِنْدَ مَوْتِهِ بِصَحِیفَةٍ لِیَکْتُبَ فِیهَا کِتَابًا لا یَضِلُّونَ بَعْدَهُ وَلا یُضَلُّونَ "، وَکَانَ فِی الْبَیْتِ لَغَطٌ، وَتَکَلَّمَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ فَرَفَضَهَا رَسُولُ اللَّهِ.
از جابر نقل شده است که رسول خدا در هنگام از دنیا رفتن، کاغذى خواست که تا در آن چیزى بنویسد که بعد از آن نه گمراه بشوند و نه کسى را گمراه کنند. در خانه سر و صداى فراوانى بود، عمر بن الخطاب سخن گفت، پس رسول خدا آن را رد کرد.
أبو یعلی الموصلی التمیمی، أحمد بن علی بن المثنی (متوفاى307 هـ)، مسند أبی یعلی، ج 3 ص 394، ح1871 ، تحقیق: حسین سلیم أسد، ناشر: دار المأمون للتراث - دمشق، الطبعة: الأولى، 1404 هـ – 1984م.
هیثمى بعد از نقل این روایت مىنویسد:
رواه أبو یعلی وعنده فی روایة یکتب فیها کتابا لأمته قال لا یظلمون ولا یظلمون ورجال الجمیع رجال الصحیح.
ابویعلى آن را نقل کرده است . در روایت دیگرى آمده است که : نامهاى براى امتش در آن بنویسد که نه به کسى ظلم کنند و نه به آنها ظلم شود» روایان تمام آنها، راویان صحیح بخارى هستند.
الهیثمی، ابوالحسن نور الدین علی بن أبی بکر (متوفاى 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 4 ص 215 ، ناشر: دار الریان للتراث/ دار الکتاب العربی - القاهرة، بیروت – 1407هـ.
و صالحى شامى مىنویسد:
وروى أبو یعلى بسند صحیح عن جابر - رضی الله تعالى عنه - أن رسول الله - صلى الله علیه وسلم - دعا عند موته بصحیفة ...
ابو یعلى با سند صحیح از جابر بن عبد الله نقل کرده است که رسول خدا در هنگام وفاتشان صحیفهاى خواست ... .
الصالحی الشامی، محمد بن یوسف (متوفاى942هـ)، سبل الهدی والرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 12 ص 247 ، تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود وعلی محمد معوض، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1414هـ.
ابن الاعرابى همین روایت را با سند ذیل نقل کرده است:
(541)- [539] نا مُحَمَّدُ بْنُ سَعْدٍ الْعَوْفِیُّ، نا إِسْمَاعِیلُ بْنُ عَبْدِ الْکَرِیمِ، قَالَ: حَدَّثَنِی إِبْرَاهِیمُ بْنُ عَقِیلٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ وَهْبِ بْنِ مُنَبِّهٍ، عَنْ جَابِرٍ، أَنَّ النَّبِیَّ (ص): " دَعَا عِنْدَ مَوْتِهِ بِصَحِیفَةٍ لَنَا لِیَکْتُبَ فِیهَا کِتَابًا لا تَضِلُّوا، قَالَ: فَحَلَفَ عَلَیْهِمْ عُمَرُ، حَتَّى نَقَضَهَا النَّبِیُّ (ص) "
ابن الأعرابی، أبو سعید أحمد بن محمد بن زیاد بن بشر (متوفاى340هـ) معجم ابن الأعرابی ، ج1، ص286، تحقیق: أحمد میرین سیاد البلوشی ، ناشر: مکتبة الکوثر / دار الکتب العلمیة ـ الریاض / بیروت، الطبعة: الأولى.
سند این روایت نیز مشکلى ندارد و تمام آنها ثقه هستند.
احمد بن حنبل نیز همین روایت را با سند دیگر نقل کرده است:
حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا مُوسَى بن دَاوُدَ حدثنا بن لَهِیعَةَ عن أبی الزُّبَیْرِ عن جَابِرٍ أَنَّ النبی صلى الله علیه وسلم دَعَا عِنْدَ مَوْتِهِ بِصَحِیفَةٍ لِیَکْتُبَ فیها کِتَاباً لاَ یضلون بَعْدَهُ قال فَخَالَفَ علیها عُمَرُ بن الْخَطَّابِ حتى رَفَضَهَا .
الشیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج 3 ص 346، ح14768 ، ناشر: مؤسسة قرطبة – مصر.
بنابراین، حتى اگر روایت ابن عباس و عمر قابل پذیرش نباشد، این روایت از طریق جابر بن عبد الله با سند صحیح نقل شده است.
روایت قرطاس، جابر بن عبد الله